Κυριακή Β΄ Νηστειῶν 16 Μαρτίου 2025 - (Μαρκ. β΄ 1-12)

«Οἱ τέσσερις φίλοι μας» - † Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ 

Ἀγαπητοί Ἀδελφοί,

Ἡ σημερινή Κυριακή, εἶναι προέκταση τῆς προηγούμενης Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας καί ἀφορᾶ στή συνέχιση τοῦ θριάμβου τῆς Ὀρθόδοξης πίστης καί ζωῆς, μέ κέντρο τήν πολύτιμη προσφορά τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὁ ὁποῖος ἀρχικά ὡς ἀσκητής καί μοναχός στό Ἅγιον Ὄρος, καί μετέπειτα  Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης διέπρεψε ὡς μεγάλος δογματικός διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας μας. Σήμερα θυμόμαστε τούς ἀγῶνες καί τήν μεγάλη του συμβολή στήν κατάπαυση τῶν λεγόμενων ἡσυχαστικῶν ἐρίδων, πού παρουσιάστηκαν τόν ιδ΄ αἰῶνα στήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας. Τήν ἐποχή ἐκείνη δυστυχῶς, οἱ θεολόγοι τῆς λεγομένης Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας, ἀμφισβήτησαν τήν δυνατότητα πού ἔχουμε ὡς χριστιανοί, νά ἐρχόμαστε σέ κοινωνία μέ τόν Θεό. Σέ συνέχεια τῶν αἱρετικῶν τῶν προηγούμενων αἰώνων ἐπιχείρισαν νά ἐμφανίσουν τήν λατρευτική ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί τήν προσωπική πνευματική ζωή τῶν πιστῶν, περισσότερο ὡς μιά λογική διεργασία, παρά ὡς μιά ἐμπειρία, τήν ὁποία διαχειρίζεται ὁ πιστός ἀξιοποιώντας τήν χάρη καί τήν δύναμη τοῦ Θεοῦ.

Σύμφωνα μέ τήν Ὀρθόδοξη δογματική διδασκαλία, ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀπρόσιτη γιά τόν ἄνθρωπο, ἀλλά ὁ ἄνθρωπος μετέχει στίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ. Μᾶς τό λέει πολύ καθαρά ὁ Μέγας Βασίλειος: «ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ, διά τόν ἄνθρωπον εἶναι παντελῶς ἀπερινόητος καί ἄρρητος, ὅμως αἱ ἐνέργειαι αὐτοῦ πρός ἡμᾶς καταβαίνουσι». Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, στηριζόμενος στήν διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν πρό αὐτοῦ Ἁγίων Πατέρων, κάνει διάκριση μεταξύ τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἐνεργειῶν Του καί μᾶς τονίζει, ὅτι ὅπως ὁ ἥλιος στέλνει τίς ἀκτῖνες του, πού μᾶς φωτίζουν καί μᾶς θερμαίνουν ἔτσι πρέπει νά κατανοήσουμε τίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο. Συνεπῶς ὅλοι οἱ πιστοί μποροῦν  νά μετέχουν τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ μέσα ἀπό τά Ἅγια Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας καί κυρίως ὅταν μεταλαμβάνουν τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ.

Αὐτό φαίνεται ξεκάθαρα καί μέσα ἀπό τό θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ παραλύτου τῆς Καπερναούμ, γιά τό ὁποῖο ἀκούσαμε σήμερα ἀπό τόν Εὐαγγελιστή Μᾶρκο. Ἡ θεραπεία τοῦ παραλυτικοῦ εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἐνέργειας τοῦ Θεοῦ πρός ἐκεῖνον. Ὁ Θεάνθρωπος Κύριος θεραπεύει τόν παράλυτο καί ἡ θεραπεία του εἶναι ἄμεση λόγῳ τοῦ ὅτι ἐνεργεῖ ὁ Θεός. Δέν χρειάστηκε δηλαδή χρόνος ἀνάρρωσης ἤ ἐν καιρῷ ἀποκατάστασης. Διότι γνωρίζουμε, πώς ἄν κάποιος θεραπευθεῖ ἀπό κάποιον ἰατρό, χρειάζεται πολύ χρόνο γιά νά ἐπανέλθει καί συνήθως ὄχι ὅπως ἦταν πρίν τήν ἀσθένεια. Ἐνῶ ἐδώ ἔχουμε αὐθορεί καί παραχρῆμα θεραπεία.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος λαμβάνει τήν ἀφορμή νά μιλήσει γιά τήν μετοχή τοῦ Παραλύτου στήν θεῖα ἐνέργεια, πού τόν θεραπεύει, ἀλλά καί τήν εὐκαιρία νά μᾶς πεῖ, τί ἦταν ἐκεῖνο, πού προξένησε τήν ἐπενέργεια τῆς θείας Χάρης καί ἔδωσε τήν θεραπεία στόν παράλυτο.

Ὁ παραλυτικός λέει «αἰρόμενος ὑπό τεσσάρων» ἔφθασε στήν οἰκία, ὅπου δίδασκε ὁ Χριστός. Ἐπειδή ὁ κόσμος ἦταν πολύς τόν ἀνέβασαν στήν ὀροφή, «ἀπεστέγασαν τήν στέγην» καί κατέβασαν τόν παραλυτικό μαζί μέ τό κρεββάτι μπροστά στόν Χριστό, πού τοῦ χάρισε τήν ἴαση καί θεραπεία τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος προσαρμόζει αὐτήν τήν πράξη στήν θεραπεία τῆς παράλυτης ἀπό τήν ἁμαρτία ψυχῆς καί κάνει τόν ἐξῆς παραλληλισμό. Κάθε ἕνας πού πρόσκειται στίς ἡδονές εἶναι παράλυτος στήν ψυχή κείμενος ἐπάνω στό κρεββάτι τῆς ἡδυπαθείας καί τῆς σαρκικῆς ἀνέσεως. Ἡ ψυχή εἶναι παράλυτη, καθηλωμένη σέ ἕνα σῶμα πού ὑπηρετεῖ τίς ἡδονές. Χρειάζεται ἡ παράλυτη ψυχή νά ἐπιστρέψει στόν Χριστό γιά νά θεραπευθεῖ.

Τήν βοηθοῦν τέσσερις παράγοντες, τέσσερις φίλοι της ψυχῆς δηλαδή:

Πρῶτος φίλος εἶναι «ἡ οἰκεία κατάγνωσις». Δηλαδή ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητας καί ἡ διάθεση, ὄχι νά δικαιολογήσουμε τόν ἐαυτός μας, ὅπως συμβαίνει συνήθως, ἀλλά νά τόν διορθώσουμε.

Δεύτερος φίλος εἶναι «ἡ των προημαρτημένων ἐξαγόρευσις». Δηλαδή, ἡ ἐνώπιον Πνευματικοῦ Ἱερέως ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτημάτων μας.

Τρίτος φίλος εἶναι «ἡ εἰς τό ἑξῆς πρός ἀποχήν τῶν κακῶν ὑπόσχεσις», ἡ ὑπόσχεση δηλαδή  νά μήν ὑποπέσει ὁ ἄνθρωπος στά ἴδια ἁμαρτήματα.

Τέταρτος φίλος εἶναι «ἡ πρός τόν Θεόν δέησις», δηλαδή, ἡ προσευχή.

Ἀπαιτεῖται ὅμως νά ἀποστεγάσουν τήν στέγη, τήν ὀροφή. Ὀροφή εἶναι τό λογιστικό μέρος τῆς ψυχῆς, πού εἶναι φορτωμένο ἀπό ὑλικά, πού προέρχονται ἀπό τήν σχέση πρός τά γήϊνα καί τά πάθη καί χωρίζουν τήν ψυχή ἀπό τόν Χριστό.

Ὅταν καθαρισθεῖ ὁ λογισμός τότε μποροῦμε νά ταπεινωθοῦμε, νά προσπέσουμε καί νά προσεγγίσουμε τόν Χριστό. Ἀμέσως τότε ὁ παράλυτος νοῦς ἀκούει τήν γλυκυτάτη λέξη «τέκνον» καί λαμβάνει ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν. Ἐπίσης λαμβάνει καί δύναμη γιά νά σηκώσει τό κρεββάτι. Δηλαδή ὁ ὑγιής νοῦς ὁδηγεῖ καί διευθύνει τό σῶμα στά ἔργα τῆς μετανοίας καί δέν διευθύνεται ἀπό αὐτό, ὅπως γινόταν προηγουμένως. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ἀνίσταται καί ζεῖ τήν ἐν Χριστῷ ζωή.

Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ τήν καλή συνήθεια νά μή θεωρεῖ τόν ἑαυτό του τέλειο καί ἀναμάρτητο, ὅταν μαθαίνει νά ἀναγνωρίζει τά σφάλματά του, ὅταν δηλαδή ἀποκτᾶ τή συνεχῆ μετάνοια, τότε δέν ἀπολαμβάνει μόνο τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἀλλά γίνεται καί φορέας αὐτῆς τῆς χάριτος στό ἐκκλησιαστικό σῶμα. Γίνεται χρήσιμος στό ἔργο τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου, γιατί ἀνακαινίζει τή χάρη τοῦ Θεοῦ μέσα του μέ τά μυστήρια τῆς μετάνοιας καί τῆς ἐξομολόγησης. Μιμεῖται οὐσιαστικά τόν Κύριο, ὁ ὁποῖος ὑποτάχθηκε στό θέλημα τοῦ Πατέρα γιά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου, γιά τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν, ὅπως πολύ εὔστοχα σημειώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στό σημερινό ἀνάγνωσμα: «εἶναι φανερό ὅτι δέν ἔρχεται (ὁ Χριστός) νά βοηθήσει ἀγγέλους, ἀλλά τούς ἀπογόνους του Ἀβραάμ. Ἔπρεπε λοιπόν νά γίνει σ’ ὅλα ὅμοιος μέ τά ἀδέλφια του, ὥστε νά γίνει σπλαχνικός καί πιστός ἀρχιερέας στήν ὑπηρεσία τοῦ Θεοῦ, γιά τή συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ λαοῦ» (βλ.Ἑβρ. β, 16-17)

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἀς κάνουμε φίλους μας τήν αὐτομεμψία, τήν ἐξομολόγηση, τήν προσευχή καί κυρίως τήν προσπάθεια νά μήν ἐπιστρέφουμε στά ἴδια ἁμαρτήματα. Καί οἱ νέοι αὐτοί πνευματικοί φίλοι μας, θά μᾶς ὁδηγήσουν στήν ταπείνωση καί τήν θεοφιλῆ ζωή καί τότε στήν θεραπευμένη ψυχή μας θά ἔλθει νά ἀναπαυθεῖ ἡ ζωοποιός χάρις τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Αὐτή εἶναι καί ἡ καλύτερη προετοιμασία μας γιά νά συμμετάσχουμε συχνά καί στήν θεία μετάληψη, «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί ζωήν τήν αἰώνιον», ἐσχάτως δέ καί εἰς ὁμολογίαν πίστεως. Ἀμήν.

ΜΕ ΛΑΜΠΡΟΤΗΤΑ Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΣΤΟ ΚΑΡΛΟΒΑΣΙ

Ἐπίσημα καί Πανηγυρικά ἑορτάσθηκε στήν Ἱερά Μητρόπολη μας Σάμου, Ἰκαρίας καί Κορσεῶν ἡ Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, μέ Θεία Λειτουργία στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Καρλοβασίων, προσωρινῶς στεγαζόμενον, λόγῳ τοῦ σεισμοῦ στό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Ἐπισκοπείου Καρλοβασίων, ἔναντι τοῦ Δημαρχιακοῦ Μεγάρου Δυτικῆς Σάμου, προεξάρχοντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ.κ. Ευσεβίου παρουσία τῶν τιμηθέντων τεσσάρων Ἀνώτατων Σάμιων Ἀξιωματικῶν, τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί πλῆθος Χριστιανῶν.

Μετά τήν Θ. Λειτουργία λιτανεύθηκαν οἱ Ἱερές Εἰκόνες ἀνά τίς ὁδούς τῆς πόλης. Ἀφοῦ συναντήθηκαν οἱ πομπές τῶν τριῶν Ἐνοριῶν Κοιμ. τῆς Θεοτόκου, Ὁσίας Ματρώνας καί Ἱεροῦ Χρυσοστόμου κατέληξαν στήν κεντρική πλατεία, ὅπου μετά ἀπό τήν σχετική Δέηση ὁ Σεβασμιώτατος ἀνέγνωσε τήν εἰδική περικοπή ἀπό τό Συνοδικό τῆς Ζ΄ Οἰκ. Συνόδου μέ τήν ὁποία διακυρύσσεται καί ὁμολογείται ἡ Ὀρθόδοξη διδασκαλία γιά τίς Εἰκόνες καί τούς ἁγίους: “Οὕτω κηρύσσωμεν, Χριστόν τόν ἀληθινόν Θεόν ἡμῶν καί τούς Αὐτοῦ Ἁγίους ἐν λόγοις τιμῶντες...ἐν Ναοῖς, ἐν Εἰκονίσμασι...”. Ἀκολούθησε ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου γιά τήν Ὀρθόδοξη Πίστη καί τήν Ὁμολογία της.

Στήν συνέχεια ἐνῶ ψαλλόταν τό ψαλμικό “Τίς Θεός μέγας...” καί ἡ Φιλαρμονική τῆς πόλεως “Κλεάνθης ὁ Σάμιος” παιάνιζε θριαμβευτικά, δεκάδες ἐθελοντές νέοι καί Στρατιῶτες ὕψωναν τίς Ἱερές Εἰκόνες καί τά Λάβαρα, ὁμολογώντας καί μέ αὐτόν τόν τρόπο τόν ἀνεκτίμητο τῆς Ὀρθοδοξίας θησαυρό.

ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΑΜΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΡΣΕΩΝ ΠΡΟΣ ΣΑΜΙΟΥΣ ΑΝΩΤΑΤΟΥΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥΣ

Μέ πρωτοβουλία τοῦ Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ.κ. Εὐσεβίου ἡ Ἱερά Μητρόπολίς μας διοργάνωσε τιμητική ἐκδήλωση πρός τιμήν τεσσάρων Σαμίων Ἀνώτατων Ἀξιωματικῶν τοῦ Ἑλληνικοῦ μας Στρατοῦ, τούς Ἀντιστρατήγους κ. Ἐμμανουήλ Θεοδώρου ἐκ Κοκκαρίου, κ. Δημητρίο Βακεντή ἐκ Μυτιληνιῶν, κ. Παναγιώτη Καβιδόπουλο ἐκ Βαθέος καί τόν Ὑποπτέραρχο κ. Διαμαντή Σουρρή ἐκ Κονταιΐκων.

Ἡ τιμητική ἐκδήλωση ἒλαβε χώρα στήν Αἲθουσα ἐκδηλώσεων τοῦ Δημαρχιακοῦ Μεγάρου τοῦ Δήμου Ἀνατολικῆς Σάμου τό Α΄ Σάββατο τῶν Νηστειῶν 8^η Μαρτίου 2025 ὅπου καί ἀπενεμήθη ἡ ἀνώτατη ὑψηλή τιμητική διάκριση τῆς Τοπικῆς μας κατά Σάμον, Ἰκαρίαν καί Κορσεούς Ἐκκλησίας, ὁ χρυσούς Σταυρός μετά τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος τοῦ Παντοκράτος Χριστοῦ καί τοῦ ἐνυπογράφου καί ἐνσφραγίστου περγαμηνοῦ διπλώματος εἰς ἀνάμνησιν τῆς αὐτῶν γενετείρας.

 Τήν ἐκδήλωση παρουσίασε ὁ Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱ. Μητροπόλεως μας Πανοσιολ. Ἀρχιμ. π. Σωτήριος Κοσμόπουλος, πλαισίωσε ὁ Βυζαντινός χορός τῶν Ἱερέων τῆς Ἱ. Μητροπόλεως μας καί ὁμίλησε ἡ φιλόλογος κ. Νίκη Μακρῆ καθηγήτρια τῶν τιμωμένων ἀξιωματικῶν σκιαγραφώντας τίς προσωπικότητές τους ἀπό τά μαθησιακά τους χρόνια.

 Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κατά τόν Χαιρετισμό του ἀνεφέρθη στήν σπουδαιοτάτη Ἐκκλησιαστική καί Πολιτισμική ἱστορία τῆς Σάμου καί τίς ἀξιόλογες ἐπιδόσεις της στήν παιδεία, τά γράμματα, τίς ἐπιστῆμες, τίς καλές τέχνες καί τούς κατ’ἀξίαν τιμήσαντες τό Σαμιακό ὄνομα Ἱεράρχες, Κληρικούς, Ἱστορικούς, Ἐπιστήμονες, Καλλιτέχνες καί Ποιητές. Καί ἰδιαιτέρως στίς Ἔνοπλες Δυνάμεις τό κοινωνικό ἔργο τους καί τήν διαχρονική προσφορά τους στό Ἔθνος καί τά ἀκριτικά Νησιά μας.

Μεταξύ δέ τῶν ἄλλων ἀνέφερε: «Ἡ ἀκριτική Σάμος σεμνύνεται ἐν Κυρίῳ ὡς ἡ γεννήσασα σωματικῶς καί ἐκθρέψασα πνευματικῶς τούς Ἀντιστρατήγους Ἐμμανουήλ Θεοδώρου ἐκ Κοκκαρίου, Δημήτριο Βακεντή ἐκ Μυτιληνιῶν καί Παναγιώτη Καβιδόπουλο ἐκ Βαθέος ὡς καί τόν Ὑποπτέραρχο Διαμαντῆ Σουρρῆ ἐκ Κονταιΐκων. Ἀναστήματα ἐκλεκτά, οἱ ὁποῖοι ἔχουν κατά ἀγαθήν συγκυρίαν γιά πρώτη φορά διαχρονικά τήν ἐθνική εὐθύνη ὡς μέλη τοῦ Ἀνωτάτου Στρατιωτικοῦ Συμβουλίου τοῦ Στρατοῦ μας καί τοῦ ἀντιστοίχου Ἀεροπορικοῦ συμβουλίου τῆς Πατρίδος μας. Μέ πολυετεῖς ἐμπειρίες σέ διαφόρους σχηματισμούς τοῦ Στρατοῦ μας μέ ὑψηλό τό αἲσθημα ἐθνικῆς εὐθύνης σέ κρίσιμες στιγμές.»

 Καί σέ ἀλλο σημεῖο: «Ἂς μήν ξεχνᾶμε ὃτι πυρήνας ἑνότητος τοῦ Ἑλληνισμοῦ εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ συνισταμένη ὃλων τῶ στοιχείων τῆς Ἐθνικῆς μας αὐτογνωσίας. Ἐλλάδα καί Ὀρθοδοξία εἶναι οἱ βασικοί πυλῶνες πού καθορίζουν τήν ὀντότητα καί τήν ταυτότητά μας.

Ἡ Ἐκκλησία μας, ἡ Χριστιανική Ὀρθόδοξος Πίστη μας περιχωροῦν ὃλο τό γένος. Αν παύσουμε νά εἲμαστε Ὀρθόδοξοι σύντομα τότε θά παύσουμε νά εἲμαστε καί Ἑλληνες. Χωρίς Ὀρθοδοξία δέν νοεῖται Ἑλλάδα. Ἐπιβάλλεται νά κρατήσουμε ἀκέραιη τήν ἰδιοπροσωπία μας, νά φυλάξουμε ἀμώμητη καί ἀνόθευτη τήν ταυτότητά μας, ἂσπιλη τήν λεβεντιά μας.»

 Οἱ τιμηθέντες ἀφοῦ ἐξέφρασαν τίς εὐχαριστίες τους, τήν εὐγνωμοσύνη τους καί τόν σεβασμό τους πρός τόν Σεβασμιώτατο καί Πνευματικό τους πατέρα ὡς ἀντίδωρο του προσέφεραν ἀντίγραφο ράβδου Ἀνώτατου Ἀξιωματικοῦ καί ἀναμνηστική πλακέτα τοῦ σχηματισμοῦ του ἕκαστος.

Πρός τούς τιμωμένους Ἀξιωματικούς προσέφεραν ἀναμνηστικά, ὡς σύμβολα ἀναγνώρισης προσφοράς καὶ ἀφοσίωσής τους ὑπέρ τῆς Πατρίδος, ἡ Ἀντιπεριφέρεια Σάμου καί οἱ Δήμοι Ἀνατολικῆς καί Δυτικῆς Σάμου ἐκφράζοντας τήν ὑπερηφάνεια καὶ τὴν ἐκτίμηση για τήν καταγωγή καί το έργο τους.

Ἐν τέλει ὁ Μητροπολίτης μας πρός τίς συζύγους τῶν τεσσάρων Ἀξιωματικῶν προσέφερε ὡς εὐλογία, διά τήν “κατ’οἶκον Ἐκκλησίας” τους Εἰκόνα τῶν Σαμίων Ἁγίων ἡ ὁποῖα στό μέσον φέρει τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, ὡς τήν Μητέρα ὁλων καί τοῦ Γένους τήν Ὑπέρμαχο Στρατηγό.